Historia Parafii św. Wojciecha BM.

   Historia Kikoła sięga okresu wczesnopiastowskiego, kiedy to na wzniesieniu na którym obecnie znajduje się kościół i cmentarz, istniało grodzisko średniowieczne. W rejonie grodziska odnaleziono ślady osadnictwa prehistorycznego, które nie zostały jeszcze dokładnie zbadane. Przy grodzie była wieś. W wieku XIII istniał tu  gród, nadany przez księcia Konrada Mazowieckiego jego synowi Kazimierzowi, będący siedzibą kasztelanii. W latach 1248-1252, na skutek niszczycielskich najazdów pruskich, kasztelania upadła. Jej terytorium zostało przyłączone do kasztelanii dobrzyńskiej i słońskiej, a w drugiej połowie XIV w., kiedy kasztelanie zostały zastąpione powiatami, weszło w skład powiatu lipnowskiego. W XVI wieku Kikół był własnością szlachecką. Prawa miejskie uzyskał w 1791 r., a utracił ok. 1815     Data erekcji parafii nieznana; parafia wzmiankowana w 1480 r.

Od średniowiecza Kikół pełnił funkcję ośrodka parafialnego. Najprawdopodobniej już w XIV w. w miejscu tym stanął pierwszy kościół (zapewne grodowy), który nie jest znany. Samą parafię p.w. św. Wojciecha BM, wzmiankowaną dopiero w roku 1480, można zaliczyć do najstarszych w Ziemi Dobrzyńskiej. Na początku XVII w. w skład kikolskiej parafii wchodziły wsie: Brzeźno, Ciełuchowo, Gołuchowo, Grodzeń, Jarczechowo, Kikół, Moszczonne, Sikórz, Wolęcin i Zajeziorze.  Do roku 1925 parafia kikolska wchodziła w skład diecezji płockiej, po czym znalazła się w granicach diecezji włocławskiej. Posiadała również kościoły filialne – w Grodzeniu (z 1778 r.) i Brzeźnie (wzmiankowany w 1841 r.) Pierwszą znaną świątynią w Kikole był murowany kościół fundacji Franciszka Ksawerego Zboińskiego, który powstał między rokiem 1791, a 1815.

Obecny został wybudowany w latach 1904 – 1909 i konsekrowany 23 IX 1910 r., gdy proboszczem parafii był ks. Adolf Kukwa.
              Kościół zbudowany jest z cegły w stylu neogotyckim i pokryty blachą. Nawa główna ma drewniany strop o beczkowatym kształcie. Jest on otoczony ceglanym parkanem z dwiema neogotyckimi bramami – główną i cmentarną. Wyposażenie wnętrza niejednolite stylowo. Ołtarz główny i ambona neogotyckie. Rokokowa chrzcielnica z poł. XVIII w.

W prawym ołtarzu bocznym figura Matki Boskiej Bolesnej z Konotopia, w lewym obraz ukrzyżowania  sygnowany przez J. Paszkiewicza. Przy głównym wejściu epitafium Ignacego Antoniego Zboińskiego (1796), wojewody płockiego, kawalera Orderów Orła Białego i św. Stanisława, wcześniej wmurowane w posadzkę krypty poprzedniego kościoła, gdzie spoczywało serce właściciela Kikoła. Znajdują się też tablice nagrobne i epitafia: Franciszka Ksawerego Zboińskiego (1818), Joanny z Grabieńskich Zboińskiej (1821) - żony Franciszka Ksawerego, Ignacego Tadeusza Zboińskiego (1821), Karola Zboińskiego (1850), Joanny z hr. Zboińskich Lubicz Piwnickiej (1880), a przy wejściu do kościoła Julii ze Smolińskich Tłuchowskiej (1878).
Jeszcze w latach 70–tych XX w. w kościele znajdowała się podziemna kruchta. W zabytkowych, cynowych trumnach spoczywały w niej doczesne szczątki rodziny Zboińskich. Niestety, szczątki fundatorów poprzedniego kościoła zostały stamtąd usunięte, kruchta została zamieniona na kotłownię, a zabytkowe trumny uległy zniszczeniu.

Obok kościoła znajduje się plebania z tego samego okresu i cmentarz grzebalny, a na nim kilkanaście interesujących architektonicznie nagrobków z końca XIX i początku XX w. Przy bramie miejsce spoczynku budowniczego kościoła – ks. A. Kukwy, a w południowo – zachodniej części cmentarza kwatera poświęcona właścicielom majątku Kikół – rodzinie Nałęczów.

Na cmentarzu znajduje się Kaplica przedpogrzebowa z 1994 r.

Krzyże przydrożne: w Kikole, Boguchwale, Buchowie, Ciełuchowie, Gr Janowie, Jarczechowie, Moszczonnym, Nowopolu, Wolęcinie

 Parafia  – Według koncepcji teologicznych to przede wszystkim określona wspólnota wiernych. Zwierzchnikiem parafii jest proboszcz, któremu mogą pomagać inni księża wikariusze, oraz kapelani czy rezydenci. Centralnym ośrodkiem życia parafii jest kościół parafialny .

Historia

Powstanie parafii wiąże się z rozprzestrzenieniem chrześcijaństwa na tereny wiejskie. Ostatecznie znaczenie i rolę parafii określił Sobór laterański IV w roku 1215. W średniowiecznej Polsce parafie obejmowały kilka lub kilkanaście wsi. Były one powiązane z własnością ziemską: właściciel, zazwyczaj świecki, utrzymywał patronat nad kościołami, co dawało mu prawo przedstawiania kandydata na plebanię Wierni w parafiach byli zobowiązani do ponoszenia różnych świadczeń, jak dziesięcina czy świętopietrze. W parafiach powstawały czasem konfraternie wiernych, zajmujące się dobroczynnością, pokutą i modlitwą, a nawet zarządzaniem majątkiem parafii (tzw. warsztaty).

W średniowieczu parafie wypełniały wielorakie funkcje. W Polsce od XIII w. przy zamożniejszych parafiach zaczęły powstawać podstawowe szkoły parafialne, a w miastach także szpitale. W wielu krajach parafie były też traktowane jako najniższy szczebel administracji państwowej. Szacuje się, że na początku XIII w. w dzisiejszych granicach Polski istniało już ok. 1000 parafii. 300 lat później było ich już niemal sześciokrotnie więcej, a ok. 1772 roku 4700. W poł. 2003 roku w Polsce istniało ok. 10 050 parafii katolickich (w tym parafie zakonne). W roku 2006 ilość parafii wzrosła - wg spisu pod redakcją naukową ks. Witolda Zdaniewicza SAC, ks. Sławomira Zaręby i Roberta Stępisiewicza - do 10 162; w parafiach tych działa 29 490 kapłanów, w tym 5 674 zakonników.

Poza świętami obchodzonymi przez cały Kościół Katolicki bardzo ważnym wydarzeniem w parafii jest uroczystość odpustowa obchodzona w dniu wspomnienia jej patrona, lub w najbliższą niedzielę po tym dniu. Liczba odpustów parafialnych nie jest stała. W niektórych parafiach jest tylko jedna taka uroczystość w ciągu roku, w innych zdarza się nawet kilka odpustów parafialnych. Uczestnictwo w tej uroczystości wiąże się z UZYSKANIEM ODPUSTU .

Parafia w świetle Kanonu Prawa Kanonicznego z 1983

Według KPK tworzenie parafii należy do wyłącznej kompetencji biskupa diecezjalnego (kan. 515 § 2). Ten sam kodeks w kan.518 wyróżnia parafie terytorialne - leżące na określonym terytorium i personalne, do których należy grupa wiernych określona wg obrządku, języka, narodowości, albo w inny sposób. Raz na 5 lat każda parafia powinna być zwizytowana przez biskupa diecezjalnego. Parafia powinna posiadać własną pieczęć oraz własny zbiór dokumentów (kan. 535).

Jednym ze źródeł finansowania parafii są datki i darowizny przekazywane przez wiernych. Darowizny przekazywane na rachunek bankowy parafii można odliczyć od dochodu darczyńcy jako darowizny na cele kultu religijnego (na realizację obrzędów czy innych czynności religijnych
 

Święto patrona   Kult relikwii rozwinął się szczególnie w Średniowieczu. Budowa nowego kościoła, a zwłaszcza ołtarza wymagała posiadania relikwii jakiegoś świętego. Święty, którego relikwie zdobyto i umieszczono w ołtarzu w sposób naturalny stawał się patronem kościoła. Ponieważ w kościołach budowano zwykle kilka ołtarzy, w których umieszczano relikwie wielu świętych, stąd miały one wielu patronów. Dzień, w którym wspominano w liturgii świętego patrona stał się świętem kościoła i parafii z nim związanej. W parafialne święto, oprócz uroczystej Mszy św., organizowano procesje, przedstawienia obrazujące życie czczonego świętego, urządzano wspólne zabawy i uczty. W późniejszych wiekach uczestnictwo w święcie patrona kościoła dawało możliwość uzyskania odpustów. Wtedy też święto patronalne kościoła zaczęto nazywać odpustem parafialnym. Możliwość uzyskania odpustów zmieniła charakter parafialnego święta. Podkreślano konieczność pokuty i nawrócenia. Przed uroczystością odpustową organizowano specjalne przygotowania, gdzie ważne miejsce zajmowała spowiedź