____________________________________________________
Prawo Kościelne
1. Cmentarze wyznaniowe
Cmentarz jest miejscem świętym, jeśli jest konsekrowany tj. pobłogosławiony.
Prawo Kościoła do posiadania cmentarzy
Obecnie obowiązujący Kodeks Prawa Kanonicznego stanowi:
"Tam, gdzie jest to możliwe, Kościół powinien mieć własne cmentarze albo przynajmniej kwatery na cmentarzach świeckich, przeznaczone na grzebanie wiernych zmarłych, należycie pobłogosławione."1
Osobą uprawnioną do wyznaczenia i konsekracji cmentarza jest ordynariusz2, lecz poświęcenia grobu może dokonać każdy kapłan np. podczas ceremonii pogrzebowej.
Budynek kościoła jako miejsce grzebania
W budynku kościoła nie można grzebać zwłok z wyjątkiem szczątków papieży, kardynałów i biskupów (również emerytowanych), którzy powinni być chowani we własnym kościele.
2. Pogrzeb
Pogrzeb nie jest sakramentem, gdyż zmarły jest już poza "porządkiem ekonomii sakralnej"3. Obrzędy pogrzebu przewidują trzy jego formy, uzależnione od miejsca sprawowania liturgii tj. dom/ kaplica /, kościół, cmentarz. Uwzględnia się również, jakie są lokalne zwyczaje i czego wymaga pobożność ludowa.
Prawo do pogrzebu
Prawo kanoniczne określa, że pogrzeb jest prawem każdego wiernego, co jednocześnie narzuca Kościołowi obowiązek odprawienia tej ceremonii, podczas której:
"Kościół wyprasza duchową pomoc zmarłym, okazuje szacunek ich ciału i równocześnie żywym niesie pociechę nadziei (...)"4
Prawo kościelne określa również, iż:
· co do pogrzebu katechumeni są zrównani z wiernymi;
· ordynariusz może zezwolić na pogrzeb dzieci nieochrzczonych, jeśli rodzice deklarowali chęć ich ochrzczenia;
· ochrzczonym, należących do innego Kościoła lub wspólnoty niekatolickiej, ordynariusz może zezwolić na pogrzeb, jeśli zmarły nie postanowił inaczej, ani nie ma duchownego danego wyznania, który mógłby zająć się pogrzebem.
Kościół zaleca ziemny pochówek ciał, nie zabrania jednak kremacji, o ile nie została ona wybrana z: "pobudek przeciwnych nauce chrześcijańskiej"5.
Miejsce nabożeństwa pogrzebowego
Nabożeństwo powinno się odbyć w kościele parafialnym zmarłego, można jednak wybrać inny kościół za zgodą jego proboszcza.
Jeśli śmierć nastąpiła poza parafią a zwłok nie przeniesiono do własnej parafii, nabożeństwo należy odprawić w miejscu śmierci.
Nabożeństwa pogrzebowe biskupów odbywają się w ich kościele katedralnym lub w innym, jeśli oni tak postanowili. Także nabożeństwa za zakonników lub członków stowarzyszeń winny być odprawiane w ich własnych kościołach.
Miejsce pochowania zmarłego
Podobnie jak w wypadku nabożeństwa pogrzebowego, każdy może wybrać miejsce pochówku, przy czym na cmentarzu parafialnym powinni być grzebani w zasadzie tylko mieszkańcy danej parafii, chyba że postanowili oni inaczej.
Odmowa pogrzebu
Pogrzebu można odmówić:
· apostatom, heretykom, schizmatykom;
· osobom, które wybrały kremację z motywów przeciwnych religii chrześcijańskiej;
· "innym jawnym grzesznikom, którym nie można przyznać pogrzebu bez publicznego zgorszenia wiernych"6.
Chodzi tu m.in. o osoby, żyjące publicznie w związkach niesakramentalnych (konkubinacie), mimo że nie istniały przeszkody do legalnego zawarcia małżeństwa. Sytuacja komplikuje się, gdy zmarły z jakiś względów nie mógł zawrzeć legalnego związku, ale był praktykującym katolikiem. W takim wypadku decyzja o zezwoleniu na pogrzeb należy od proboszcza.
Generalnie pogrzebu odmawia się wtedy, kiedy osoba nie wyraziła chęci pokuty. Gdy istnieje jakaś wątpliwość, co do udzielenia pogrzebu kościelnego, należy zwrócić się do miejscowego ordynariusza, który powinien najlepiej orientować się w sytuacji swoich parafian.
Pozbawienie pogrzebu jest równoznaczne z odmową odprawienia jakiejkolwiek Mszy św. pogrzebowej, ale nie w intencji zmarłego
